آسانسور کششی پرکاربردترین نوع آسانسور است که از وزنه تعادلی برای مقابله با وزن کابین و محموله آن استفاده میکند. سیستم محرکه این آسانسور شامل یک قرقره شیاردار و یک طناب است که به کابین متصل شده و از روی قرقره رد میشود. موتور محرکه با چرخاندن قرقره، حرکت طناب و کابین را به همراه دارد.
وزن وزنه تعادلی به گونهای تنظیم میشود که تقریباً برابر با وزن کابین خالی باشد و در نتیجه نیروی مورد نیاز برای حرکت آسانسور به اختلاف وزن کابین و محموله با وزنه تعادلی کاهش مییابد. این سیستم به کاهش مصرف انرژی و افزایش کارایی آسانسور کمک میکند و همچنین باعث میشود حرکت آسانسور نرم و آرام باشد. آسانسورهای کششی میتوانند به ظرفیتهای مختلف ساخته شوند و برای انواع ساختمانهای مسکونی، اداری و تجاری مناسب هستند.
آسانسور کششی چیست؟
آسانسور کششی رایج ترین نوع آسانسور است که در ساختمان های بلند یافت می شود. این نوع آسانسور از یک موتور الکتریکی استفاده می کند که یک سیم بکسل یا زنجیر را به دور یک قرقره می پیچد. سیم بکسل یا زنجیر به کابین آسانسور متصل است که در یک چاه عمودی حرکت می کند. هنگامی که موتور فعال می شود، سیم بکسل یا زنجیر کابین را به سمت بالا یا پایین حرکت می دهد. آسانسورهای کششی نسبتاً کارآمد هستند و می توانند افراد و بارهای سنگین را به سرعت و به آرامی منتقل کنند.
اجزای اصلی آسانسور کششی
آسانسورهای کششی از اجزای اصلی زیر تشکیل شدهاند:
– کابین آسانسور: این اتاقک است که مسافران یا بار را در خود جای میدهد.
– موتور آسانسور: منبع نیروی محرکه آسانسور است و کابین را به بالا و پایین حرکت میدهد.
– سیستم تعلیق: از سیم بکسل یا زنجیر برای آویزان کردن و پشتیبانی از کابین استفاده میکند.
– وزنه تعادل: کمک میکند تا تعادل سیستم را حفظ کند و باعث کاهش مصرف انرژی شود.
– تابلو فرمان: کامپیوتری است که عملکرد آسانسور را کنترل میکند.
– اجزای ایمنی: شامل ترمزها، سنسورهای ایمنی و سوئیچهای محدود کننده برای اطمینان از یک سواری ایمن است.
موتور گیربکس یا گیرلس
در آسانسورهای کششی، دو نوع سیستم محرک اصلی وجود دارد: موتور گیربکس دار و بدون گیربکس. سیستم موتور گیربکس دار رایج تر است و از موتور الکتریکی و گیربکسی برای کاهش سرعت و افزایش گشتاور استفاده می کند. این سیستم پیچیدگی و هزینه کمتری دارد، اما سر و صدای بیشتری تولید می کند و نیاز به نگهداری و تعمیر بیشتری دارد.
سیستم موتور بدون گیربکس از موتور سینکرون آهنربای دائم استفاده می کند که سرعت آن مستقیماً توسط فرکانس جریان ورودی کنترل می شود. این سیستم کارآمدتر، بی صدا تر و بدون نیاز به نگهداری است، اما هزینه بالاتری دارد. همچنین به دلیل تولید گشتاور کمتر در سرعت های پایین، معمولاً برای آسانسورهای با سرعت بالاتر استفاده می شود.
کابین آسانسور
در آسانسورهای کششی، کابین آسانسور اتاقکی است که مسافران و بار را در خود جای میدهد و توسط سیمبکسلهایی که از روی فلکههای روی موتور و فلکههای داخل چاه آسانسور عبور کردهاند، به حرکت درمیآید. کابین آسانسورها از نظر ظرفیت، ابعاد، شکل و جنس بدنه متفاوتاند. ظرفیت کابین بر حسب تعداد نفرات یا وزن کل مجاز آن سنجیده میشود و ابعاد آن باید متناسب با ابعاد چاه آسانسور باشد. جنس بدنه کابین معمولاً از آهن، استیل یا ترکیبی از آنهاست.
کابین آسانسور علاوه بر چهارچوب اصلی، دارای اجزای دیگری مانند سقف، کف، در، پنل کنترل، روشنایی، تهویه و سیستمهای ایمنی است. کف کابینها معمولاً از ورقهای آجدار، کاشی گرانیتی یا سنگ مرمر ساخته میشود و دیوارهها نیز ممکن است از ورقهای استیل، لمینت یا آینه پوشیده شوند. در کابین آسانسورها از سیستمهایی نظیر سنسورهای حسگر وزن، فرمانهای احضار، نمایشگر موقعیت و سیستمهای اعلام حریق و اطفاء حریق استفاده میشود تا امنیت و راحتی مسافران را تأمین کنند.
سیم بکسل ها
سیم بکسل ها قطعات فلزی مهمی در آسانسورهای کششی هستند که وظیفه انتقال نیرو از موتور به کابین آسانسور را بر عهده دارند. این سیم ها از چندین رشته سیم نازک تشکیل شده اند که به صورت موازی در کنار هم قرار گرفته و با یک پوشش پلاستیکی یا فلزی محافظت می شوند. سیم بکسل ها روی پولی هایی که در بالای چاه آسانسور قرار دارند پیچیده می شوند و انتهای آن ها به کابین آسانسور متصل می گردد.
تعداد، قطر و جنس سیم بکسل های مورد استفاده در هر آسانسور بسته به ظرفیت بار و سرعت آن متفاوت است. معمولا از سیم بکسل های فولادی گالوانیزه در آسانسورهای کششی استفاده می شود که در برابر خوردگی و سایش مقاوم هستند. هر چند وقت یکبار باید سیم بکسل ها توسط افراد متخصص بازرسی و در صورت نیاز تعویض شوند تا از ایمنی آسانسور اطمینان حاصل شود.
وزنه تعادل
وزنه تعادل مجموعه ای از وزنه های متصل به سیم بکسل یا زنجیر است که در شافت آسانسور در کنار کابین آسانسور حرکت می کند. وزن وزنه تعادل معمولاً اندکی کمتر از وزن کل کابین و مسافران آن است. هنگامی که کابین به سمت بالا حرکت می کند، وزنه تعادل به سمت پایین حرکت می کند و بالعکس. این امر باعث کاهش بار روی موتور آسانسور و افزایش کارایی کلی آن می شود.
ریل های راهنما
ریلهای راهنما در آسانسورهای کششی، میلههای فولادی محکمی هستند که در امتداد محور عمودی چاه آسانسور نصب شدهاند. این ریلها مسیر حرکت کابین آسانسور را هدایت میکنند و از نوسانات و کج شدن آن جلوگیری میکنند. ریلهای راهنما معمولاً به صورت جفت در هر طرف چاه آسانسور قرار میگیرند و کابین آسانسور از طریق چرخهای مخصوص روی این ریلها حرکت میکند.
ریلهای راهنما در آسانسورهای کششی از اهمیت بالایی برخوردارند و باید از مقاومت و استحکام کافی برخوردار باشند تا بتوانند بار سنگین کابین آسانسور و سرنشینان را تحمل کنند. علاوه بر این، ریلهای راهنما باید در برابر خوردگی و ساییدگی مقاوم باشند تا عمر طولانی داشته و عملکرد ایمن آسانسور را تضمین کنند.
نحوه عملکرد آسانسور کششی
آسانسورهای کششی متداول ترین نوع آسانسور هستند و از یک موتور الکتریکی برای چرخاندن یک قرقره استفاده می کنند. این قرقره به یک کابل فولادی متصل است که از طریق یک وزنه تعادل در یک چاه عمودی عبور می کند. وقتی موتور روشن می شود، کابل را می کشد و آسانسور را به سمت بالا حرکت می دهد. وقتی موتور خاموش می شود، نیروی گرانش کابین و وزنه تعادل را به سمت پایین می کشد. وزنه تعادل به کاهش نیروی مورد نیاز برای جابجایی آسانسور کمک می کند و باعث کارآمدی بیشتر آسانسور می شود.
مکانیسم حرکت کابین آسانسور کششی
مکانیسم حرکت کابین در آسانسور کششی به وسیله یک موتور الکتریکی انجام می شود. موتور الکتریکی به یک گیربکس متصل است که نیروی چرخش موتور را به نیروی کششی تبدیل می کند. این نیروی کششی به وسیله سیم بکسل ها به کابین آسانسور منتقل می شود و باعث حرکت کابین در امتداد ریل ها می شود.
برای کنترل سرعت و جهت حرکت کابین از یک سیستم کنترل استفاده می شود. سیستم کنترل با استفاده از سنسورهایی که در داخل چاه آسانسور نصب شده اند، موقعیت کابین را تشخیص می دهد و بر اساس آن دستورات لازم را به موتور الکتریکی ارسال می کند. سیستم کنترل همچنین با استفاده از یک سری سوئیچ های محدود کننده، محدوده حرکت کابین را تعیین می کند و از برخورد کابین با انتهای چاه آسانسور جلوگیری می کند.
نقش تابلو فرمان
تابلو فرمان آسانسور کششی جزء اصلی سیستم کنترل آسانسور است که ارتباط بین اجزای مختلف آن را برقرار می کند. این تابلو مسئول دریافت و پردازش سیگنال ها از کلیدهای احضار، حسگرها و سایر تجهیزات است و بر اساس آن ها دستورات مناسب را به موتور، ترمز و سایر قطعات ارسال می کند. تابلو فرمان همچنین با نظارت بر عملکرد آسانسور، در صورت بروز هرگونه خطا، اقدامات لازم برای حفظ ایمنی و جلوگیری از آسیب به سیستم را انجام می دهد.
تابلوهای فرمان آسانسور کششی می توانند به صورت مکانیکی، الکترومکانیکی یا الکترونیکی عمل کنند که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب نوع مناسب تابلو فرمان به فاکتورهایی مانند ظرفیت آسانسور، ارتفاع ساختمان و ترافیک مورد انتظار بستگی دارد.
سیستم ایمنی آسانسور کششی
سیستم ایمنی بالابر کششی برای تضمین عملکرد ایمن و جلوگیری از سقوط کابین در شرایط اضطراری طراحی شده است. این سیستم از اجزای مختلفی تشکیل شده است، از جمله:
سیستم ترمز اضطراری: این سیستم با استفاده از ترمزهای مکانیکی یا الکترومغناطیسی برای متوقف کردن کابین در صورت بروز نقص یا قطع برق عمل می کند.
بافر یا ضربه گیر: بافرها بالشتک های ایمنی هستند که در انتهای چاه بالابر نصب می شوند تا در صورت سقوط ناگهانی کابین، ضربه را جذب کنند.
سیستم پاراشوت: این سیستم از فنرهای مخصوصی برای گرفتن کابین در صورت بروز هر گونه مشکل در سیستم ترمز استفاده می کند.
سیستم محدود کننده سرعت: این سیستم با نظارت بر سرعت کابین از حرکت بیش از حد آن جلوگیری می کند و در صورت نیاز، ترمزها را فعال می کند.
سیستم هشدار و ارتباط: این سیستم برای هشدار به مسافران و پرسنل تعمیر و نگهداری در مواقع اضطراری و همچنین برقراری ارتباط با آنها استفاده می شود.
مزایای استفاده از آسانسور کششی
از مزایای آسانسورهای کششی میتوان به بازدهی و ایمنی بالا اشاره کرد. در این نوع آسانسور، کابلهای فلزی دور فلکهای پیچیده شدهاند و نیروی لازم برای حرکت کابین توسط موتور الکتریکی تامین میشود. این سیستم از اصطکاک بالایی برخوردار است و کابین را با ایمنی کامل در جای خود نگه میدارد. همچنین، آسانسورهای کششی نسبت به آسانسورهای هیدرولیک مصرف انرژی کمتری داشته و برای ساختمانهای مرتفع مناسبتر هستند.
راندمان و سرعت بالا
راندمان و سرعت بالا از ویژگی های بارز آسانسورهای کششی است. این آسانسورها با استفاده از موتورها و گیربکس های قدرتمند قادر به جابجایی سریع و ایمن افراد و بارها هستند. استفاده از سیستم تعلیق انعطاف پذیر و روانکارهای مناسب باعث کاهش اصطکاک و افزایش راندمان این آسانسورها شده است. عمر مفید و هزینه تعمیر و نگهداری پایین تر نیز از دیگر مزایای آسانسورهای کششی است که آن ها را به گزینه ای مناسب برای ساختمان های بلند و پر رفت و آمد تبدیل کرده است.
کاهش مصرف انرژی
با توجه به اینکه آسانسورهای کششی بار زیادی را به شبکه برق وارد می کنند، لازم است که اقداماتی برای کاهش مصرف انرژی آنها صورت گیرد. استفاده از فناوری های جدید مانند سیستم های کنترل درایو با فرکانس متغیر (VFD) می تواند به کاهش قابل توجهی در مصرف انرژی منجر شود. این سیستم ها سرعت موتور را بر اساس تقاضا تنظیم می کنند و در نتیجه در زمان هایی که آسانسور در حال حرکت نیست یا با بار کمی در حال حرکت است، مصرف انرژی را کاهش می دهند. همچنین، استفاده از سیستم های روشنایی LED و استفاده از پنل های خورشیدی برای تامین انرژی می تواند به کاهش بیشتر مصرف انرژی کمک کند.
ایمنی و قابلیت اطمینان
ایمنی و قابلیت اطمینان از اصول جدایی ناپذیر آسانسورهای کششی است. این آسانسورها مجهز به سیستم های ایمنی متعددی مانند سیستم ترمز اضطراری، کلیدهای حد مجاز و قفل های مکانیکی هستند که اطمینان حاصل می کنند که کابین حتی در صورت خرابی منبع تغذیه یا کنترل حرکت نمی کند و در جای خود قفل می شود. علاوه بر این، آسانسورهای کششی به طور منظم توسط تکنسین های ماهر بازرسی و نگهداری می شوند تا عملکرد ایمن و بدون وقفه آن ها تضمین شود.
طول عمر بیشتر
افزایش طول عمر آسانسورهای کششی، یکی از اهداف مهمی است که مهندسان و سازندگان این آسانسورها همواره در پی آن بودهاند. با توجه به اینکه آسانسورها، جزء مهمی از ساختمانهای بلندمرتبه هستند و خرابی آنها میتواند مشکلات زیادی را به همراه داشته باشد، افزایش طول عمر آنها میتواند باعث کاهش هزینههای نگهداری و تعمیرات و افزایش ایمنی و آسایش ساکنان ساختمان شود. یکی از مهمترین روشهایی که برای افزایش طول عمر آسانسورهای کششی مورد استفاده قرار میگیرد، استفاده از قطعات باکیفیت و بادوام در ساخت این آسانسورها است. استفاده از موادی مانند فولاد ضدزنگ و آلومینیوم، میتواند به افزایش مقاومت آسانسور در برابر خوردگی و زنگزدگی کمک کند و طول عمر آن را افزایش دهد.
کاربردهای آسانسور کششی
آسانسور کششی که به آن آسانسور طنابی نیز میگویند، یکی از رایجترین انواع آسانسور بوده که از یک سیستم تعلیق طنابی برای جابهجایی کابین استفاده میکند. این نوع آسانسور دارای طیف وسیعی از کاربردها است و در انواع ساختمانها از جمله مسکونی، تجاری، صنعتی و بیمارستانی مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از مزایای قابل توجه آسانسور کششی، تطبیقپذیری آن است، چرا که میتواند در ساختمانهای بلند و کمارتفاع نصب شود. علاوه بر این، این نوع آسانسورها معمولاً کارآمد هستند و هزینه نگهداری کمتری نسبت به سایر انواع آسانسور دارند.
ساختمان های مسکونی
ساختمانهای مسکونی بلند مرتبه امروزی به آسانسورهای کششی مجهز هستند. این آسانسورها از موتوری در بالای چاهک استفاده میکنند که کابین آسانسور را با استفاده از یک سیستم طناب و قرقره به حرکت در میآورد. این سیستم به دلیل کشش طنابها، «کششی» نامیده میشود. آسانسورهای کششی بسیار کارآمد و ایمن هستند و می توانند مسافران و بار را به طبقات مختلف حمل کنند.
آسانسورهای کششی دارای چندین مزیت نسبت به سایر انواع آسانسورها هستند. این آسانسورها نسبتاً ارزان هستند، نیاز به فضای کمی در ساختمان دارند و می توانند با سرعت بالا کار کنند. علاوه بر این، آسانسورهای کششی به دلیل استفاده از سیستم طناب و قرقره، بسیار قابل اعتماد هستند.
ساختمان های تجاری و اداری
در ساختمان های تجاری و اداری، آسانسورهای کششی معمولاً برای جابجایی افراد و بار بین طبقات استفاده می شوند. این نوع آسانسورها از یک موتور الکتریکی برای به حرکت درآوردن یک طناب فولادی استفاده می کنند که کابین آسانسور را به سمت بالا و پایین حرکت می دهد. آسانسورهای کششی می توانند با سرعت بالایی کار کنند و ظرفیت حمل بار بالایی دارند که آنها را برای استفاده در ساختمان های بلند و پر رفت و آمد ایده آل می کند.
آسانسورهای کششی به دلیل قابلیت اطمینان و ایمنی شناخته شده اند. آنها معمولاً مجهز به سیستم های ترمز اضطراری و سیستم های تشخیص اضافه بار هستند. به علاوه، آسانسورهای کششی می توانند به راحتی با سیستم های کنترل دسترسی و مقاصد سفارشی ادغام شوند. این ویژگی ها باعث می شود که آسانسورهای کششی به گزینه ای محبوب برای ساختمان های تجاری و اداری تبدیل شوند.
بیمارستان ها و مراکز درمانی
آسانسورهای کششی یکی از انواع پرکاربرد آسانسور بیمارستانی و مراکز درمانی محسوب میشوند. این آسانسورها با استفاده از یک موتور الکتریکی که در بالای چاه آسانسور قرار دارد، کار میکنند. موتور، کابین آسانسور را از طریق یک سیستم کابل و قرقره حرکت میدهد. آسانسورهای کششی میتوانند با سرعتهای مختلفی حرکت کنند و ظرفیتهای متفاوتی دارند. همچنین، میتوان آنها را با ویژگیهای ایمنی اضافی مانند سیستمهای ترمز اضطراری و سیستمهای ارتباطی دو طرفه مجهز کرد.
یکی از مزیتهای اصلی آسانسورهای کششی، قابلیت اطمینان بالای آنها است. این آسانسورها معمولاً نسبت به سایر انواع آسانسورها کمتر دچار خرابی میشوند و میتوانند برای مدت طولانی بدون نیاز به تعمیر و نگهداری عمده کار کنند. علاوه بر این، آسانسورهای کششی بسیار کارآمد هستند و میتوانند در مصرف انرژی صرفهجویی کنند. این امر آنها را برای بیمارستانها و مراکز درمانی که نیاز به عملکرد بیوقفه و مقرون به صرفه دارند، ایدهآل میکند.
سوالات متداول
سوال 1: آسانسور کششی چیست و چگونه کار می کند؟
پاسخ: آسانسور کششی، رایج ترین نوع آسانسور است که با استفاده از وزنه تعادل، موتور و کابل های فولادی کار می کند. وزنه تعادل در یک چاه مجزا که کنار چاه آسانسور قرار دارد، قرار می گیرد. وقتی آسانسور به سمت بالا حرکت می کند، وزنه به سمت پایین می رود و برعکس. موتور آسانسور نیروی لازم برای جابجایی کابل ها و حرکت کابین را تامین می کند.
سوال 2: مزایا و معایب استفاده از آسانسورهای کششی چیست؟
پاسخ: مزایا: سرعت بالا، حرکت روان، ظرفیت حمل زیادمعایب: هزینه نصب بالا، نیاز به فضای موتورخانه، مصرف انرژی نسبتاً بالا
سوال 3: چه عواملی در انتخاب آسانسور کششی نقش دارند؟
پاسخ: برخی از عواملی که در انتخاب آسانسور کششی نقش دارند عبارتند از: ارتفاع ساختمان، ظرفیت بار، سرعت حرکت، تعداد توقف ها، میزان استفاده و بودجه در نظر گرفته شده.
سوال 4: چگونه می توان آسانسور کششی را نصب و نگهداری کرد؟
پاسخ: نصب آسانسورهای کششی شامل مراحل متعددی شامل آماده سازی محل، نصب ریل و قاب، نصب کابین و موتور و اتصال سیستم های الکتریکی و مکانیکی است. نگهداری شامل بازرسی های منظم، تعویض قطعات و روانکاری برای اطمینان از عملکرد ایمن و کارآمد است.
سوال 5: چه نکات ایمنی باید در هنگام استفاده از آسانسورهای کششی رعایت شود؟
پاسخ: هنگام استفاده از آسانسور باید نکات ایمنی را رعایت کرد، مانند عدم استفاده از آسانسور در مواقع آتشسوزی، عدم اضافه کردن بار بیش از حد مجاز و عدم سوار و پیاده شدن هنگام حرکت آسانسور.